“Ohnee, ze gaan bomen kappen”, riepen mijn vriendje en ik, als echte natuurliefhebbers. We fietsten samen regelmatig van ons plattelandsschooltje naar huis. Op die 4 kilometer door het Puttense buitengebied was onderweg van alles te beleven. We ontdekten dit keer touwtjes om de bomen in ons favoriete bosje. We namen een schaar mee en knipten alle touwtjes door. Onze zakken vol met strotouwtjes, ik zie het nog zo voor mij. ’s Avonds aan tafel vertelde ik trots dat ik de bomen gered had. Waarop het even stil werd en mijn ouders mij vertelden dat de bomen met de touwtjes de bomen waren die bleven staan. Ik weet nog hoe ik ’s avonds in bed lag en die touwtjes in mijn jaszak voelde branden. Had ik zo mijn best gedaan, gedacht de natuur te beschermen, maar had ik het tegenovergestelde bereikt.
De afgelopen weken heb ik aantal inspirerende bedrijven geïnterviewd. Slimme ondernemers die op hun eigen manier natuur integreren in hun melkveebedrijf. Eén van de ondernemers beheert natuurgebieden waarin alle ruimte is voor biodiversiteit, vogels en insecten. Maar door op een slim moment te maaien, komt er ook nog waardevol hooi vanaf dat perfect is voor het jongvee en de droge koeien. ‘Waardeloze’ stukken natuur met het ellendige St. Jacobskruiskruid komen in de vergister en zorgen samen met de verse koeienmest voor groene energie voor 250 huishoudens. De stromest uit de potstallen zorgt vervolgens weer voor goed bodemleven en een nuttige natuurbodem die water vast kan houden. Een prachtige manier van zinvolle natuur, waarin ruimte is voor biodiversiteit, een enorme soortenrijkdom, maar zonder onnodige verspilling.
Eén van de andere veehouders waar ik was doet het weer compleet anders en is letterlijk drie keer zo klein. Dankzij jarenlang weiden ligt er inmiddels een biologische grasmat van minstens 15 jaar oud. Dankzij de stromest uit de potstal met een enorme dichte zode, een geweldig bodemleven en een soortenrijkdom van minstens 30 verschillende soorten grassen en kruiden. Ook hier een drukte van belang aan insecten en vogels, die daar samen met koeien van profiteren. Zinvolle natuur, geïntegreerd in een kringloopbedrijfssysteem wat daarnaast zorgt voor biologische melk, kaas en vlees.
En toch staan deze beide ondernemers onder druk, want er moet meer natuur in hun regio komen. Natuur zonder beheer, die uiteindelijk tegenvalt op soortenrijkdom, met een losse bodem die geen regenwater vast kan houden en nauwelijks CO2 meer vastlegt. Zinloze natuur, die uiteindelijk nog maar weinig bijdraagt aan biodiversiteit en al helemaal niet aan onze voedselvoorziening. Je kunt hooguit een vinkje zetten, bij het speerpunt ‘extra natuur aangelegd’.
Ik hoop dat de overheid op tijd wakker wordt. Zodat ze niet net als ik trots aan tafel vertellen dat ze de natuur beschermd hebben, maar achteraf de ‘touwtjes’ van onteigende boeren voelen branden in hun zakken…
